ARDIÇ

1920’lerde Anadolu’da yeni bir rejim doğarken, bu rejimin temelini sadece silah değil, fikir ve hukuk oluşturuyordu. Mahmut Esat Bozkurt, işte bu fikrî zemin üzerinde yükselen Cumhuriyet’in en tutkulu savunucularından biriydi. Ona göre Cumhuriyet sadece bir yönetim şekli değil, halkın efendi olduğu bir inkılabın adıydı. Peki, Bozkurt’a göre “halk devleti” neydi? Bozkurt’un kaleminden çıkan “Halk Devleti Düsturları”, “Millet Saltanatı” ve “Türkiye Halk Cumhuriyeti” gibi yazılar, onun halkçılık anlayışını açıklığa kavuşturur. Cumhuriyet, sadece padişahın yerini meclisin alması değil, halkın doğrudan devletin sahibi olması anlamına geliyordu: “Cumhuriyet sadece bir şekil değildir, bir ruhtur. Bu ruh halkın iradesidir.” [1] Bozkurt, halk egemenliğini şeklen değil, sistemli ve kurumsal olarak yerleştirmek ister. Ona göre “halk devleti”, halkın sadece seçimde değil, gündelik idarede de söz sahibi olduğu bir düzendir. [2] --- 1921 Anayasası'nın hazırlanışı sırasında Bozkurt, “kuvvetler bi...

Bir Faslı Seyyahın Anadolu Ziyareti İbn Battûta, 14. yüzyılın en büyük seyyahlarından biridir. Fas'ın Tanca şehrinden yola çıkan bu meraklı gezgin, 30 yıl süren seyahatlerinde Kuzey Afrika’dan Çin’e, Endülüs’ten Hindistan’a kadar uzanan geniş bir coğrafyayı adım adım gezmiştir. Ancak onun "er-Rihle" adıyla bilinen seyahatnamesinin en dikkat çekici bölümlerinden biri şüphesiz Anadolu'ya dair gözlemleridir. 1330’ların Anadolu’su, beylikler dönemini yaşamaktadır. Selçuklu otoritesinin zayıfladığı, İlhanlı etkisinin sürdüğü ama Osmanlı gibi yeni güçlerin yükselmeye başladığı bir dönemdir. İşte bu dönemde Anadolu’ya gelen İbn Battûta, şehirlerde yaşayan sıradan insanları, kadınları, esnafı, sufileri ve yöneticileri de gözlemleme fırsatı bulmuştur. Onun gözlemleri bugünkü tarih yazımı için eşsizdir. İbn Battûta’nın seyahatnamesinde Anadolu’nun siyasi yapısına dair pek çok ipucu vardır. Seyyahın gözlemlerine göre bu topraklar çeşitli beyliklerin hâkimiyeti altındadır. Bu be...